Sürdürülebilirlik tasarımcılar için günümüzde önemli bir konu. Tasarımcılar her ne kadar gereksiz, kullanışsız şeyler üretseler de sürdürülebilirliğin kendisini daha iyi sunmasını sağlayarak tüketicinin de endişelerini gidermiş oluyorlar.
Grafik tasarımcıların görsel farklılıklara önem veren detaycı insanlar olması ise grafik tasarımın disiplinlerarası en yavaş bilinçlenen kol olmasına neden oluyor. Örneğin The Moderns’in kurucusu Janine James’in firmasının bir tasarım konferansı için tasarladığı bez çanta bunun güzel bir örneği. Çantanın kumaşı geri dönüştürülebilir malzemeden oluşurken üzerindeki grafik ögeler çantanın bu hayat döngüsüne gönderme yapıyor. Fakat çanta fonda kullanılan mavi rengi ile etiketlerde kullanılan mavi tonu birbirine uymadığı için konferans katılımcılarının beğenisini kazanamıyor. Bunun nedeni James ve şirketi için en iyi tasarımın çevreye en az zarar veren tasarım olması. Serigrafi boyasının yazıcı boyasına uyması için çok ağır metaller içeren boya kullanılması gerekiyor ve bu James ve şirketi için öncelik sırasında olan bir durum değil.
İstatistiklere göre kağıt endüstrisi dünya çapında hava-su kirliliği, çöp atıkları, iklim değişikliği yaratan gazların en büyük sebeplerinden biri.
Olay sadece kağıt endüstrisi ile de sınırlı değil. Her yıl 220 ton bilgisayar çöpe atılıyor. Çöpe atılan bu cihazlar olması gerektiği şekilde yok edilmiyor. Böyle düşünüldüğünde dijital işler de oldukça somut bir biçime dönüşmüş oluyor.
‘’Yıkıldığında yerinde bir delik bırakmadığını düşündükleri için, insanlar grafik tasarıma değer vermiyorlar’’ diyor Pentagram’ın ortağı Michael Beirut. Şöyle devam ediyor ‘’Bunu yıkalım ve yenisini yapalım diyoruz çoğu zaman. Grafik tasarım fikirlerini kullanılıp atılabilir olarak görmeye devam ettiğimiz sürece, mesleğin herhangi bir düzeyinde gerçek bir sürdürülebilirlik kültürü geliştirmemiz oldukça zor olacaktır.’’
Her grafik tasarım ürünü kendi içerisinde zaman, tutku ve yetenek barındırıyorken bir şeyi fikri dahi olmayarak, beğenmeyerek yıkıp yenisini yaptırmak ne kadar acı ve büyük bir israf.
Tasarım ise, şu anda toplum nedeni ile toplumla bağ kuramıyor. Çevre için yapılan çoğu işin doğa ile sınırlandığını görüyoruz. Oysa ki tasarımlar tüm sınırlamaların ötesinde istediği mesajı verebilir. Çoğu işin müşterinin tercihi nedeniyle kahverengiler, yeşiller ve dallardan öteye gidemediğini görüyoruz.
Büyük markalarda ise değişim çoktan başladı. Örneğin Nike’ın 2007’de yapmış olduğu considered koleksiyonu, çöp ve toksik maddeleri ortadan kaldırmayı amaçlamış. Nike’ın diğer ürünlerine kıyasla bu koleksiyonunda marka daha geri planda. Tek bir dal veya yaprak veya doğadan bir renk kullanmadan büyük bir etki yaratmışlar.
Günümüzde eksta sorumluluklar yüklenen tasarımcının ise sürdülebilirlik konusuna duyarlı olabilmesi aldığı eğitim, çalıştığı şirket vb. ile de ilintilidir. Tasarımda sürdürülebilirlik, estetik kadar önemli bir yerde durmalıdır. Her meslekten insan aynı hassasiyeti göstermez ise çoğu tasarımcının kazandığı donanım onun işveren ve müşteri ile zaten var olan iletişim sorununu daha da büyütmekten öteye gidemez.
KAYNAKÇA
Akın, Galip (2009), Ekoloji Çevrebilim ve Çevre Sorunları, Tiydem Yayıncılık, Ankara
Twembow, Alice (2007), Grafik Tasarım Ne İçindir?, Yem Yayınları, İstanbul
Erişim tarihi: 10.04.20
https://news.nike.com/news/products-that-redefine-performance-and-sustainability?CP=EUNS_AFF_AWIN_UK_101248_adgoal_169849&awc=16327_1586504177_0eb2afb10144a222a9486c37f3a24739
https://www.imaginethenext.com/vision
Yazar
Nesli Demir
Visual Art Designer